Natuur

Wat willen we bereiken?

Wij blijven de mooiste provincie van Nederland met een fraai en vitaal platteland. Hierbij speelt onder andere het herstel van de biodiversiteit. We voldoen aan de afspraken zoals we die in het kader van het Natuurpact gemaakt hebben.

Economie, landbouw, natuur en landschap zijn meer in balans. We willen draagvlak creëren voor het behoud en ontwikkelen van de natuurkwaliteiten. Dit door inwoners van onze provincie te betrekken bij het ontwikkelen van natuurwaarden en, waar mogelijk, recreatief medegebruik te bevorderen. Het koppelen van kansen tussen natuur en economie speelt een grote rol. De provincie streeft naar een kwalitatief goed, effectief en vernieuwend (agrarisch) natuurbeheer met lagere beheerkosten en met meer veerkracht voor de natuur. Wij voeren de regie op het natuurbeheer binnen en buiten de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). We willen voorkomen dat er weer onevenredig veel schade ontstaat bij een eventueel volgende muizenplaag. In mei 2017 hebben wij Provinciale Staten geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek naar de financiële tekorten in de Natuuropgave. Hierbij zijn ook oplossingsrichtingen aangereikt om het tekort op te lossen. Daarop hebben wij vier scenario’s uitgewerkt. Vanuit de mienskip is een aanbod gedaan voor de uitwerking van een alternatief, vijfde, scenario. Deze scenario’s zijn in juli 2018 aan PS voorgelegd. PS hebben de voorkeur uitgesproken voor het alternatieve scenario. De initiatiefnemers zullen dit scenario verder uitwerken. Daarnaast hebben PS ervoor gekozen om de scenario’s ‘3 Verzilveren natuurlijk kapitaal’ en ‘4 Volledig NatuurNetwerk Nederland (NNN) realiseren’ ook verder uit te werken, dit zal begin 2019 zijn beslag krijgen. Wij stellen voor om over de voortgang van het onderdeel Natuur te rapporteren in de paragraaf ‘Grote projecten’. Hiervoor is een voorlopig format opgesteld, na het definitieve besluit over het scenario zal dit format verder uitgewerkt worden.

De provinsje Fryslân ondersteunt de Friese Nationale Parken Schiermonnikoog en de Alde Feanen middels een financiële bijdrage en het voeren van het secretariaat. De Nationale Parken Lauwersmeer en Drents-Friese Wold worden ondersteund met een financiële bijdrage. Groningen en Drenthe voeren het secretariaat van Lauwersmeer en Drents Friese Wold.

Wij behandelen vergunningen, ontheffingen en adviezen op grond van de Wet Natuurbe-scherming. Daar waar van toepassing volgen wij het beleid van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS).

Wij willen onze bodem zo schoon mogelijk houden en geen vreemde stoffen in de Friese bo-dem. Wij adviseren aan het Rijk inzake de Mijnbouwwet. Het Rijk is de vergunningverlenende instantie. In onze adviezen aan het Rijk maken wij steeds kenbaar tegen nieuwe gaswinningen te zijn en pleiten daarbij voor omgekeerde bewijsvoering.

We hanteren bij de vergunningverlening voor de zoutwinning onder het Wad het ‘hand aan de kraan’-principe. Bij de bestaande zoutwinning onder land waar dit niet het geval is, blijven wij de resultaten van de verplichte monitoring kritisch volgen tot aan de beëindiging van de zout-winning in 2021. Als het zich voordoet, zullen wij geen medewerking verlenen aan (proef-)boringen naar schaliegassen en aan de opslag van kernafval en CO2 in de ondergrond.

Welke resultaten willen we in 2019 behalen?

• In 2019 ronden wij de volgende gebiedsinrichtingsprojecten af: Twizelermieden, Icoonproject Oude Willem en Beekdal Linde (3e module) en Koningsdiep (2e module). Afhankelijk van de uitwerking van de door PS gekozen scenario’s, blijven wij inzetten op de verwerving van EHS-gronden. Dit doen wij langs 3 sporen: aankoop, kavelruil en via particulieren die gronden omzetten van landbouw naar natuur (de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap, SKNL).
• Wij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Natura 2000 beheerplannen en PAS gebiedsanalyses. In 2017 zijn de laatste Natura 2000 beheerplannen vastgesteld. Wij hebben overeenkomsten afgesloten met de terreinbeherende organisaties en het Wetterskip en hebben regie op de uitvoering. Wij richten ons op het uitvoeren van de maatregelen binnen de looptijd van 6 jaar. Dit betekent dat de PAS maatregelen voor 1 juli 2021 uitgevoerd zijn.
• Wij richten ons op het bereiken van minimaal 10.000 gruttobroedparen in Fryslân in 2020. Met als doel het realiseren van vitale weidevogelpopulaties in Fryslân. Voor 2019 streven we naar 8.500 gruttobroedparen.
• Voor de weidevogellandschappen die in 2014 zijn vastgesteld pakken wij samen met de natuur- en agrarische beheerders het beheer en inrichting verder op. Ons streven is om circa 40.000 ha weidevogelkerngebied binnen de weidevogelkansgebieden te realiseren per 2020. Verder richten we ons op de inpasbaarheid van weidevogels in een rendabele agrarische bedrijfsvoering.
• In 2019 zetten wij in op de reductie van ganzenschade op basis van de aanpak zoals Provinciale Staten die in juli 2017 heeft vastgesteld door het vaststellen van de ‘Fryske Guozzenoanpak 2017-2020’.
• De boerenorganisaties werken het plan van aanpak van het ‘Early warning systeem’ voor veldmuizenplagen verder uit. Hierbij zetten wij onze energie in om in enkele gebieden, samen met ondernemers, flexibel peilbeheer uit te werken waarbij ook de impact van mogelijke toekomstige veldmuizenplagen wordt gereduceerd.
• We maken de financiering van de vismigratierivier definitief. De aanbesteding voor de realisatie van de Vismigratierivier wordt voorbereid en mogelijk gestart. De visserij activiteiten binnen het plangebied van de VMR zijn beëindigd. Samen met partners wil het project verkennen of het mogelijk is een visserij vrije zone rondom de monden in te stellen, voor een optimale werking van de rivier. Zie voor verdere toelichting de paragraaf Grote projecten (project De Nieuwe Afsluitdijk).
• Voor de Gebiedsontwikkeling Harlingen-Franekeradeel staan voor 2019 circa € 9 mln. aan uitgaven gepland, waarvan circa € 2,1 mln. provinciale bijdrage. Hiervoor bouwen we een nieuwe gemaal en realiseren diverse andere waterhuishoudingsmaatregelen, verhogen twee bruggen en starten met de verbreding van twee landbouwwegen. Het ontwerp ruilplan (wettelijke herverkaveling) komt ter inzage. Zie voor verdere toelichting de paragraaf Grote projecten.
• We continueren de ingeslagen koers uit de weidevogelnota 2014-2020 met de activiteiten voor vernatting, educatie, voorlichting en onderzoek, predatiebestrijding en toezicht zorgplicht.
• We ronden de laatste fase van de gebiedsontwikkeling rondom de Centrale As, de beloofde ‘plus’ aan het gebied Noordoost Fryslân, volledig af. Naast de provinciale bijdrage van 2,5 mln., dragen gemeenten en Europese fondsen bij aan dit pakket maatregelen. Zie voor verdere toelichting de paragraaf Grote Projecten.

Landschapsbeleid

Wat willen we bereiken?

Fryslân blijft de mooiste provincie. De waarden van het Friese landschap en erfgoed zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en worden integraal benaderd. Daarbij is er ook aandacht in de opgave om een duurzame, gezonde en karakteristieke leefomgeving te creëren. De provincie werkt daarbij samen met gemeenten, belangengroeperingen en burgers.

Welke resultaten willen we in 2019 behalen?

• Wij geven uitvoering aan de structuurvisie Grutsk op ’e Romte door in provinciale opgaven, plannen en (integrale gebieds) projecten investeringen in het landschap mee te nemen. Daarnaast werkt Grutsk via het ruimtelijke ordeningsspoor door in ruimtelijke plannen en projecten van gemeenten en andere partijen. Het provinciaal ruimtelijk kwaliteitsteam heeft hiervoor een adviserende taak.
• Wij streven naar herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten (Grutsk) versterken en naar het versterken van het draagvlak voor het Friese landschap. Dat doen we door subsidiëring van:
  • projecten via het Iepen Mienskipfûns Fryslân (IMF);
  • de Nationale Landschappen Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif;
  • Landschapsbeheer Friesland (LBF).

• Voor de cofinanciering binnen het Europese programma POP3 wordt voor het agrarisch natuur- en landschapsbeheer € 1,5 mln. beschikbaar gesteld van 2017 t/m 2020. Dit is bedoeld voor landschapsherstel ten behoeve van de droge dooradering. In het kader van landschapsherstel zullen de agrarische collectieven samen met Landschapsbeheer Fryslân puntelementen in landschapsstructuren mogelijk maken.

Wat mag het kosten?

Onderstaand kadernotavoorstel is verwerkt in bovenstaande tabel.

Het totaaloverzicht aan kadernotavoorstellen staat in bijlage 9.