Wat willen we bereiken?
Conform de Europese en rijksdoelstellingen is ook ons doel om 16% van onze energie duurzaam in 2020 op te wekken en een energiebesparing te realiseren van 20% ten opzichte van 2010. Het uiteindelijke doel is om in 2050 geheel energieneutraal te zijn. In de vastgestelde beleidsbrief ‘Duurzame energie 2016’ hebben we nog een extra ambitie toegevoegd: De provinciale organisatie is in 2025 zelfvoorzienend op het gebied van energie. In ons jaarlijks uitvoeringsprogramma ‘Duurzame energie 2019’ werken we deze ambities verder uit.
Er is veel in beweging op het thema energie en klimaat. Het nieuwe kabinet heeft een grote ambitie neergelegd van 49% CO2-reductie in 2030. De gevolgen van het regeerakkoord zullen in 2019 merkbaar worden.
De energietransitie is een zeer grote opgave, waar burgers, overheden, bedrijven en maatschappelijke partijen hun bijdrage aan leveren. Samenwerking is dan ook van groot belang. De ‘Friese regionale energiestrategie’ is daarbij een hulpmiddel. De provincie speelt diverse rollen. Wij maken keuzes in de omgevingsvisie over de ruimtelijke kant van de energietransitie. Wij jagen ontwikkelingen aan en ondersteunen energiecoöperaties en andere maatschappelijke organisaties. Via het FSFE en andere financiële instrumenten bieden we burgers en bedrijven de middelen om een bijdrage te leveren aan de energietransitie.
Welke resultaten willen we in 2019 behalen?
In verband met het recente klimaatakkoord zijn vooralsnog de resultaten en prestatieindicatoren uit de begroting 2018 overgenomen voor de begroting 2019. Actualisatie zal plaatsvinden op basis van klimaatakkoord, aan Provinciale Staten worden voorgelegd en vervolgens verwerkt in de begroting.
- Een toename van de productie van duurzame energie op basis van een brede mix van wind, zon, biomassa en warmte/geothermie.
- Samen met gemeenten en maatschappelijke organisatie vormgeven en uitvoeren van de ‘Friese regionale energiestrategie’.
- Leveren van een bijdrage voor de energietransitie aan de Omgevingsvisie.
- Stimuleren van mest-monovergisting op landbouwbedrijven door geïnteresseerde boeren te begeleiden bij hun investeringskeuze.
- Stimuleren van duurzame mobiliteit door het verduurzamen openbaar vervoer.
- Vervolgstappen om in 2025 te komen tot zelfvoorzienende provinciale organisatie.
- Faciliteren van het Friese bedrijfsleven, stichtingen en verenigingen bij het opzetten van business cases rond de energieproductie en energiebesparing, die vervolgens overgedragen (kunnen) worden aan de fondsbeheerder van het FSFE.
- Faciliteren energiebesparing door de top 25 grootverbruikers onder de bedrijven.
- Uitvoeren van een vervolg op de succesvolle regelingen om asbestsanering te combineren met zonnestroom op boerderij- en MKB-daken.
- Uitvoeren van de samenwerkingsovereenkomst en – als er aan de voorwaarden wordt voldaan – bij Financial Close deelnemen in Windpark Fryslân Holding BV.
- Ondersteunen van lokale initiatieven via de ‘energiewerkplaats’ en streekagenda’s bij het realiseren van energiebesparings- en duurzame energieprojecten. Daarmee leveren we een bijdrage aan de vorming van duurzame dorpen
- Een toename van de besparing van energie op basis van energiebesparing in de woningbouw, het maatschappelijk en zakelijk vastgoed. Onderdeel hiervan is de Fryske Deal, die zich richt op het grootschalig verduurzamen van sociale huurwoningen.
- We dragen bij aan de ontwikkeling van een innovatieve Energiedijk. Zie voor meer informatie de paragraaf Grote projecten (project De Nieuwe Afsluitdijk).
Wat mag het kosten?
Onderstaande kadernotavoorstellen zijn verwerkt in bovenstaande tabel.
Het totaaloverzicht aan kadernotavoorstellen staat in bijlage 9.
Wat wilden we bereiken?
Conform de Europese en Rijksdoelstellingen is ook ons doel om 16% van onze energie duurzaam in 2020 op te wekken en een energiebesparing te realiseren van 20% ten opzichte van 2010. Het uiteindelijke doel is om in 2050 onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. In de vastgestelde beleidsbrief ‘Duurzame energie’ hebben we nog een extra ambitie toegevoegd: een zelfvoorzienende provinciale organisatie op het gebied van energie in 2025. In ons ‘Uitvoeringsprogramma Duurzame energie 2019’ hebben we deze ambities verder uitgewerkt.
Er is veel in beweging op het thema energie en klimaat. Het nieuwe kabinet heeft een grote ambitie neergelegd van 49% CO2-reductie in 2030. De gevolgen van het regeerakkoord zijn in 2019 merkbaar geworden. De energietransitie is een zeer grote opgave, waar burgers, overheden, bedrijven en maatschappelijke partijen hun bijdrage aan leveren. Samenwerking is dan ook van groot belang. De ‘Friese regionale energiestrategie’ is daarbij een hulpmiddel. De provincie speelt diverse rollen. Wij maken keuzes in de omgevingsvisie over de ruimtelijke kant van de energietransitie. Wij hebben ontwikkelingen aangejaagd en ondersteunden energiecoöperaties en andere maatschappelijke organisaties. Via het FSFE en andere financiële instrumenten boden we burgers en bedrijven de middelen om een bijdrage te leveren aan de energietransitie.
Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?
Beleidsvelden
Ligt de doelrealisatie op schema?
- Beleid
Geen afwijking. Naar verwachting wordt het doel gerealiseerd.
Tijd
Geen afwijking, de verwachting is dat het doel binnen de afgesproken tijd is/wordt gerealiseerd.
- Beleid
Mogelijk verwachte, maar nog geen zekere afwijking in de inhoudelijke doelrealisatie, waardoor het doel waarschijnlijk niet wordt gehaald.
Tijd
Mogelijk verwachte, maar nog geen zekere afwijking in de doelrealisatie binnen de tijd, waardoor het doel waarschijnlijk later wordt gehaald.
- Beleid
Het doel wordt (zo goed als) zeker niet bereikt.
Tijd
Doelrealisatie binnen de gestelde termijn wordt (zo goed als) zeker niet gerealiseerd.
Zijn de gewenste resultaten gehaald?
- Beleid
Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is gehaald.
Tijd
Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is binnen de afgesproken tijd gehaald.
- Beleid
Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is inhoudelijk niet geheel gehaald.
Tijd
Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is niet geheel op tijd gehaald.
- Beleid
Het voorgenomen gewenste resultaat zoals beschreven in de begroting is inhoudelijk niet gehaald.
Tijd
Het voorgenomen gewenste resultaat zoals beschreven in de begroting is niet op tijd gehaald.
Zijn de kosten binnen het budget gebleven?
- T.a.v. het onderdeel geld is er geen afwijking (Overschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan €50.000 en Onderschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan €50.000
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van onderbesteding (Onderschrijding groter dan 10% en groter dan €50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van overbesteding (Overschrijding groter dan 10% en groter dan €50.000).
| |
Ligt de doelrealisatie op schema? |
Zijn de gewenste resultaten behaald? |
Zijn de kosten binnen het budget gebleven? |
|
3.4
|
Energietransitie |
|
|
|
Toelichting:
De doelstellingen voor wat betreft de Energietransitie liggen conform het landelijk beeld niet op schema. De prognose is dat doelstelling van 16% duurzame energieopwekking in 2020 niet gehaald zal worden, omdat het Windpark Fryslân en Nij Hiddum-Houw dan nog niet operationeel zijn. De seinen voor de bouw van het Windpark Fryslân staan nu echter wel allemaal op groen.
Ook de voor 2020 geformuleerde doelstellingen op het terrein van de energiebesparing zijn met name als gevolg van de economische groei en de daarmee samenhangende groei van de mobiliteit niet (meer) realistisch/haalbaar. Overigens zien we dat energiebesparing in de gebouwde omgeving de doelrealisatie wel realiseerbaar is. Hierop hebben we ook de grootste invloed en/of zijn de meeste instrumenten (ook van het Rijk) op gericht.
Hebben we de gewenste resultaten bereikt?
Gewenste resultaten
Beleid
- Het gewenste resultaat zoals in de begroting is gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is inhoudelijk niet geheel gehaald
- Het voorgenomen gewenst resulaat zoals beschreven in de begroting is Inhoudelijk niet gehaald
Tijd
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is binnen de afgesproken tijd gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is niet geheel op tijd gehaald
- Het voorgenomen gewenste resulaat zoals beschreven in de begroting is niet op tijd gehaald
Geld
- T.a.v. het onderdeel geld is er geen afwijking (Overschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000 en Onderschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van onderbesteding (Onderschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van overbesteding (Overschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
| |
Beleid |
Tijd |
Geld |
|
1
|
Een toename van de productie van duurzame energie op basis van een brede mix van wind, zon, biomassa en warmte/geothermie. |
|
|
|
|
2
|
Samen met gemeenten en maatschappelijke organisatie vormgeven en uitvoeren van de ‘Friese regionale energiestrategie’. |
|
|
|
|
3
|
Leveren van een bijdrage voor de energietransitie aan de Omgevingsvisie |
|
|
|
|
4
|
Stimuleren van mest-monovergisting op landbouwbedrijven door geïnteresseerde boeren te begeleiden bij hun investeringskeuze. |
|
|
|
|
5
|
Stimuleren van duurzame mobiliteit door het verduurzamen openbaar vervoer. |
|
|
|
|
6
|
Vervolgstappen om in 2025 te komen tot zelfvoorzienende provinciale organisatie. |
|
|
|
|
7
|
Faciliteren van het Friese bedrijfsleven, stichtingen en verenigingen bij het opzetten van business cases rond de energieproductie en energiebesparing, die vervolgens overgedragen (kunnen) worden aan de fondsbeheerder van het FSFE. |
|
|
|
|
8
|
Faciliteren energiebesparing door de top 25 grootverbruikers onder de bedrijven. |
|
|
|
|
9
|
Uitvoeren van een vervolg op de succesvolle regelingen om asbestsanering te combineren met zonnestroom op boerderij- en MKBdaken. |
|
|
|
|
10
|
Uitvoeren van de samenwerkingsovereenkomst en – als er aan de voorwaarden wordt voldaan – bij Financial Close deelnemen in Windpark Fryslân Holding BV. |
|
|
|
|
11
|
Ondersteunen van lokale initiatieven via de ‘energiewerkplaats’ en streekagenda’s bij het realiseren van energiebesparings- en duurzame energieprojecten. Daarmee leveren we een bijdrage aan de vorming van duurzame dorpen |
|
|
|
|
12
|
Een toename van de besparing van energie op basis van energiebesparing in de woningbouw, het maatschappelijk en zakelijk vastgoed. Onderdeel hiervan is de Fryske Deal, die zich richt op het grootschalig verduurzamen van sociale huurwoningen. |
|
|
|
|
13
|
We dragen bij aan de ontwikkeling van een innovatieve Energiedijk. Zie voor meer informatie de paragraaf Grote projecten (project De Nieuwe Afsluitdijk). |
|
|
|
Toelichting:
8. In 2019 zijn de voorbereidingen getroffen om samen met YnBusiness een plan op te stellen waarin de top 25 grootverbruikers gefaciliteerd gaan worden op het terrein van energiebesparing. In 2020 zal dit plan in werking treden.
9. In 2019 zijn wij er niet in geslaagd om de regeling asbest eraf – zonnepanelen erop uit te voeren, vanwege diverse vertragende ontwikkelingen op Rijksniveau (o.a. het verworpen wetsvoorstel ‘verbod op asbestdaken’). Als gevolg hiervan, is het budget vrijgevallen. Om de met uw Staten afgesproken regeling alsnog te realiseren, stellen wij voor om het in 2019 vrijgevallen bedrag weer beschikbaar te stellen middels een begrotingswijziging bij de jaarstukken 2019.
10. In 2019 is de financial close gerealiseerd. De kosten ten behoeve hiervan zijn lager uitgevallen dan begroot.
11. Lokale energie initiatieven zijn ondersteunt door middel van een voucherregeling waarmee kennis ingekocht kan worden, onder andere van de Energiewerkplaats. Hierover hebben wij uw Staten in de brief (met kenmerk 01730115) geïnformeerd.
12. De energiebesparing in de gebouwde omgeving is gegroeid naar 15,9% (per 31-12-2018). Overall lopen we achter in de energiebesparing in relatie tot onze doelstellingen. Dit komt met name door een groei in energiegebruik in de sectoren industrie en verkeer en vervoer.
Prestatie indicatoren
| Onderwerp |
Indicator |
Doelwaarde 2019 |
Realisatie 2019 |
| Energiebesparing |
Energiebesparing van 20% in 2020. |
Toename |
Onbekend |
| Energieproductie |
Productie van 16% duurzame energie in 2020 en 25% in 2025. |
Toename |
Onbekend |
Toelichting:
Er zijn nog geen cijfers bekend voor 2019 wat betreft energiebesparing en energieproductie. De totale energiebesparing is 2,2% (per 31 december 2017). Wat betreft duurzame opwek is het aandeel 10,6% (per 31 december 2017). Zie ook de Energiemonitor op de provinciale website voor de meest actuele cijfers.
Wat heeft het gekost?
Bekijk uitgebreide tabel
- Exploitatie - Bedragen x € 1.000,-
- Lasten
- Structurele budgetten
- Tijdelijke budgetten
- Reserves
- Totaal lasten
- Baten
- Tijdelijke budgetten
- Reserves
- Voorzieningen
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten
- Mutatie reserves
- Mutatie tijdelijke budgetten
- Resultaat van lasten en baten
-
Realisatie 2018
-
-
180
-
2.565
-
2.216
-
4.961
-
-
-
425
-
555
-
38
-
1.017
-
-
3.943
-
-
1.439
-
388
-
-
5.771
-
Rekening 2019
-
-
174
-
2.491
-
1.809
-
4.474
-
-
-
52
-
1.107
-
38
-
1.197
-
-
3.277
-
-
252
-
1.285
-
-
4.814
Toelichting:
Per saldo is er een resultaat van € 243.000,- op dit beleidsveld.
Structurele budgetten
De IPO bijdrage Duurzame ruimtelijke ontwikkeling was € 28.000,- hoger dan begroot.
Tijdelijke budgetten
Als gevolg van onderbesteding op de tijdelijke budgetten voorbereiding Windpark Fryslân, duurzame energie en de regeling ‘asbest eraf – zonnepanelen erop’ is er een totaalbedrag van € 335.000,- minder besteed. De regeling asbest eraf-zonnepanelen erop is onder besteed vanwege diverse vertragende ontwikkelingen op Rijksniveau. De vrijval op duurzame energie is veroorzaakt door enige vertraging op verwachte projecten. Door de eindigheid van het budget zijn deze projecten niet meer tot een besteding gekomen in 2019. In 2019 is de financial close gerealiseerd voor het Windpark Fryslân, de kosten voor ondersteuning bij dit proces zijn € 180.000 lager uitgevallen dan begroot. Middels een begrotingswijziging bij de jaarstukken 2019 wordt voorgesteld om de in het rekeningsaldo vrij gevallen middelen voor de asbest-zonnepanelenregeling (90.000 euro) en het duurzame energie budget (80.000 euro) weer beschikbaar te stellen, zodat beide onderwerpen in 2020 inhoudelijk en financieel afgerond kunnen gaan worden.
Voorzieningen
De begrote baat bij de voorziening is de begrote aflossing van leningen verstrekt in het kader van Duurzame energie. De voorziening is gevormd bij het verstrekken van de lening.
Bij de aflossing op de leningen komt het budget weer beschikbaar. Door achterblijvende aflossingen is de inkomst nog niet ontvangen op de exploitatie en daardoor ontstaat een negatief saldo van € 63.000,-.
- GS budgetautorisatie
- Lasten
- IPO bijdrage
- Structurele budgetten
- Asbest eraf Zonnepanelen erop
- Efro-Ez projecten
- Energiebesparingsmaatregelen
- Interreg projecten
- Lokale duurzame dynamiek versterken
- Programma Duurzame Energie
- Programma Duurzame Energie projecten
- Project Fryslan Fernijt IV
- RSP REP Provinciefonds Energy Valley clusterorganisatie
- Voorbereiding windpark Fryslan
- Voucherregeling energiecooperaties
- Waddenfonds projecten
- Tijdelijke budgetten
- De Nieuwe Afsluitdijk
- Interreg projecten
- Inzet NUON Friese energiepremie
- Programma Duurzame Energie
- Waddenfonds projecten
- Reserves
- Totaal lasten
- Baten
- Interreg projecten
- Programma Duurzame Energie
- Programma Duurzame Energie projecten
- Project Fryslan Fernijt IV
- Tijdelijke budgetten
- De Nieuwe Afsluitdijk
- Interreg projecten
- Reserves
- Revolverende middelen lening Energy Challenges
- Revolverende middelen lening Enerzje Kooperaasje Fryslan en Noorderlijk Lokaal Duurzaam
- Voorzieningen
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten